آیا بیت‌کوین قانونی است؟

تاکنون دولت های زیادی درباره بیت کوین سکوت کرده اند اما به صروت یک عرف، بیت کوین غیرقانونی نیست. بعضی از دستگاههای قضایی مانند چین و روسیه، ارزهای دیجیتالی را قانونی نمی دانند اما از نظر اجرایی نتوانستند جلوی این جریان را بگیرند. الیته به دلیل ماهیت خاص بیت کوین، احتمالا در آینده قوانینی برای این حوزه تعیین شود.

در ایران بیت کوین به صورت رسمی قانونی یا غیرقانونی اعلام نشده است اما بانک مرکزی اخیرا درباره آن برخی از شرایط را اعلام کرده است. زمانی که در حال نگارش این مقاله هستیم، در صرافی های آنلاین ایرانی، خرید و فروش بیت کوین به صورت آزادانه انجام می گیرد.

بیت‌کوین در ایران قانونی است؟

نمی توان گفت که بیت کوین در ایران قانونی است یا خیر. در واقع قانون در مورد بیت کوین در ایران ساکت است. تقریبا بیت کوین مانند وی پی ان است. نه معلوم است که قانونی است و نه معلوم است که غیرقانونی است. می شود گفت بیت کوین چون محدود به کشور و جغرافیای خاصی نیست، در ایران قانونی است اما مسئولین درباره قانونی یا غیرقانونی بودن آن اظهار نظر نکرده اند.

اما مواردی هست که کمی استفاده از بیت کوین را در چارچوب قانون شفاف تر می کند.

سعید مهدیون معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی از نهایی شدن یک سناریو از ۵ سناریوی مواجه با بیت کوین و پول‌های مجازی در مرکز ملی فضای مجازی خبر داد و گفت: روح کلی این سناریو مواجهه و برخورد قانونمند با این پدیده برای استفاده از مزایای آن در کشور است.

وی با تشریح آخرین وضعیت سیاست‌گذاری برای بیت کوین (پول مجازی) در کشور، ادامه داد: ۵ سناریو در جلسات کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی بررسی شد و اعضاء نسبت به یک یا دو سناریو نظر مساعدتری داشتند.

مهدیون ادامه داد: با تصویب یک سناریو در کمیسیون عالی تنظیم مقررات کار روی این سناریو آغاز شد و به موازات آن کمیسیون عالی امنیت مرکز ملی فضای مجازی نیز بررسی ابعاد امنیتی این موضوع را آغاز کرد.

معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی گفت: در کمیسیون عالی تنظیم مقررات ابعاد اقتصادی پول‌های الکترونیکی و در کمیسیون عالی امنیت ابعاد امنیتی این موضوع برسی می‌شود و مقرر شده در جلسه مشترکی نتیجه مطالعات هر دو کمیسیون یکپارچه شود.

وی خاطر نشان کرد: با توجه به افت و خیزهای یک سال اخیر که با ورود پول‌های دیگر به جمع پول‌های الکترونیکی همراه بود، سناریوی ابتدایی تغییراتی کرد و تکامل یافت.

وی ادامه داد: مطالعات اقتصادی کمیسیون عالی تنظیم مقررات تقریباً نهایی شده و پس از آماده شدن نتیجه مطالعات کمیسیون عالی امنیت و یکپارچه شدن مطالعات دو کمیسیون احتمالاً دو تا سه ماه برای تهیه پیشنهاد کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی زمان لازم است و پیش‌بینی می‌شود پیشنهاد نهایی حدود سه تا چهار ماه آینده به شورای عالی فضای مجازی ارسال شود.

وی تأکید کرد:‌ مقررات‌گذاری برای بیت‌کوین و پول‌های الکترونیکی، نیازمند تصویب در شورای عالی فضای مجازی است. زیرا کمیسیون‌های عالی مرکز ملی فضای مجازی در چارچوب مصوبات شورای عالی فضای مجازی اقدام به تصویب دستورالعمل‌ها می‌کنند که از آنجا که در این زمینه تا کنون مقرراتی وجود نداشته وضع مقررات اولیه باید توسط شورا انجام شود.

مهدیون در پاسخ به اینکه هم اکنون برخی صرافی‌ها تبدیل بیت کوین به پول فیزیکی را انجام می‌دهند، این اقدام قانونی یا غیرقانونی است،‌ گفت: زمانی که قانون ساکت است بسته به برداشت افراد ۲ تعبیر وجود دارد که یک برداشت از سکوت قانون می‌تواند بلامانع بودن موضوع باشد.

بیت کوین یکی از پول‌های دیجیتالی است که به سرعت در فضای مجازی فراگیر شده‌اند و توسط هیچ ارگان یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود.

بیت‌کوین به کاربران امکان می دهد بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیر قابل بازگشت انجام دهند.

تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی، کارمزد بسیار پایین و بی‌تاثیری تحریم بر بازکردن حساب بیت کوین، از ویژگی‌های این پول است.

همچنین بیت‌کوین از روش‌هایی از جمله exchange (خرید بیت کوین با سایر ارزها از صرافی‌ها) و درآمد قطره‌ای در ازای مشاهده تبلیغات حاصل می‌شود.

وب سایت‌هایی نیز وجود دارند که به اعضای خود بیت‌کوین رایگان می‌دهند. عملکرد این وب سایت‌ها عموما مبتنی بر بخت آزمایی است.

سپس بیت‌کوین می‌تواند با تبدیل به سایر ارزها یا خرید از درگاه بیت کوین فروشگاه‌ها به فضای فیزیکی ورود پیدا ‌کند.

آیا بیت کوین برای جرم کاربرد دارد؟

همانطور که در بالا گفتیم، بیت کوین نوعی پول است و پول هم مانند کالاهای دیگر، می تواند باعث خیر یا شر باشد . جرم و پولوشیی در پول نقد، کارت های اعتباری و سیستمهای بانکی کنونی از بیت کوین بیشتر است. بیت کوین توانسته است نوآوری های چشمگیری در سیستم های پرداخت ایجاد کنید که این به خودی خود یک انقلاب بزرگ محسوب می شود و این انقلاب نیاز به تکامل هر چه بیشتر دارد.

بیت کوین طوری طراحی شده تا در ایمن کردن بیشتر پولسازی یک گام فراتر باشد و نیز حفاظت چشمگیری در برابر بسیاری از اشکال جرایم مالی به عمل آورد. مثلاً جعل کردن بیت کوینها، کاملاً غیرممکن است. کاربران بر پرداختهای خود کنترل کامل دارند و نمی توانند مبالغ تایید نشده را مانند آنچه که در کارتهای اعتباری کلاهبرداری می شود، دریافت کنند. تراکنشهای بیت کوینی برگشت ناپذیر بوده و در برابر پرداختهای برگشتی تقلبی بسیار ایمن هستند. بیت کوین با استفاده از مکانیسمهای مفید و قوی مانند بک آپ یا پشتیبان گیری، رمزنگاری و امضای چندگانه، در برابر دزدی و گم شدن بسیار ایمن شده است.

آیا بیت کوین می تواند تابع قوانین و مقررات باشد؟

در دهه ۹۰ میلادی زمانی که اینترنت برای اولین بار مورد استفاده قرارگرفت، احتمالا هیچ کس تصور نمی کرد که سایت هایی مانند فیسبوک، گوگل،اوبر و … روی اینترنت به وجود بیایند. بلاک چین هم دقیقا مانند اینترنت دهه ۹۰، یک پدیده ی نوپا است و می توان از آن برای تحقق میلیون ها ایده استفاده کرد.

برای استفاده از این پتانسیل، وجود قانون برای فناوری های مبتنی بر بلاک چین یک امر ضروری است. ما باید یک جهان مبتنی بر بلاک چین بسازیم که به جز جنایتکاران و افراد شرور، برای همه مفید باشد.

جنایتکاران حرفه ای همیشه سعی می کنند تا از آخرین تکنولوژی برای ارتکاب جرم استفاده کنند. اما سازمان های اجرای قانون هم همیشه سعی کرده اند که خود را برای جلوگیری از جرائم به روز کنند و با فناوری های جدید سازگار باشند. تغییرات و تصویب قوانین جدید فناوری های مورد نظر را به چالش می کشد. بلاک چین هم از این قاعده مستثنی نیست.